آیا هورمون های تنظیم کننده اشتها و کنترل وزن بدن را میشناسید؟!
نوروترنسمیترهای مغزی
نوراپی نفرین و دوپامین :
در پاسخ ب دریافت غذا از سیستم عصبی سمپاتیک آزاد میشوند و مکانیسم های خاصی را در هیپوتالاموس که به عادات غذایی مربوطند تحت تاثیر قرار میدهند .
گرسنگی باعث مهار سیستم سمپاتیک و افزایش فعالیت مدولای غدد فوق کلیوی و متعاقبا ترشح اپی نفرین میشود که باعث به حرکت در آمدن سوبستراها میشود. مسیرهای دوپامینرژیک نیز در مغز تقشی در تقویت خواض غذا دارند.
سروتونین ،نوروپپتی y (NPY ) و آندورفین ها :
کاهش سروتونین و افزایش NPYبا افزایش اشتها به کربوهیدرات در ارتباط است . سطوح NPYدر طی گرسنگی (food deprivation )افزایش میابد که نشان میدهد در افزایش اشتها بعد از رژیم گرفتن نقش دارد . میل و علاقه زیاد ب غذا های پرچرب و شیرین در افراد مربوط ب سیستم اندروفین هاست .
نوروپپتید y،محرکی بسیار قوی غذا خوردن و گالانین محرک ضعیفی میباشد .
اورکسین (هپیوکرتین hypocretin)
اورکسین یک نورترانسمیتر تولید شده از هیپوتالاموس هست که از اندک شباهتی به سکرتین تولید شده از روده دارد ،محرک اشتهاست و تنظیم کننده مرکزی هموستاز انرژی و گلوکز محسوب میشود.
فاکتور آزادکننده آدرنوکورتروپین (CRF)
یک عامل قوی بی اشتهایی (anorexic agent) است و پاسخ میل ب غذا خوردن را که توسط NPYو نوراپی نفرین تقویت شده را تضعیف میکند . CRFطی ورزش ازاد میشود .
هورمون های گوارشی
اینکرتین ها
پپتیدهای گوارشی باعث افزایش ترشح انسولین از سلول های بتا بعد از غذا خوردن میشود.
حتی قبل از اینکه سطوح خونی گلوکز بالا برود. همچنین با کاهش تخلیه ی معدی ومیزان جذب را کاهش داده و ممکن است مستقیما دریافت غذا را کاهش دهند . و همین طور باعث منع آزاد شدن گلوکاگون از سلول های آلفای پانکراس میشود. از جمله :
1-GIP ,GLP
پپتید شبه گلوکاگون (1_CLP) و پپتید شبه انسولین وابسته به گلوکز( GIP)
درپاسخ با وعده غذایی غنی از گلوکز و چربی موکوس روده ای ترشح و باعث تحریک ترشح و سنتز انسولین میشود . GLP_1ترشح گلوکاگون را کاهش میدهد و زمان تخلیه ی معده را کند و نیز سیری را بهبود میبخشد .
کوله سیستوکنین( CCK ) :
به وسیله روده با ورود چربی و پروتیین به روده ی کوچک آزاد میشود . گیرنده این هورمون در مجرای گوارشی و مغز یافت شده است . در مغز باعث توقف مصرف غذا میشود . CCK باعث انقباض صفراو تحریک ترشح آنزیم های پانکراسی میشود .
بمبزین :
توسط سلول های عصبی روده ترشح میشود و مصرف غذا را کاهش و ترشح CCK را افزایش میدهد .
انتروستاتین :
جزئی از لیپاز پانکراس هست که باعث سیری به دنبال مصرف چربی میشود.
آدیپونکتین :
آدیپوستیوکین مترشحه از بافت آدیپوز است که متابولیسم اسیدهای چرب و گلوکزرا تنظیم میکند .
سطوح این هورمون با BMIرابطه معکوس دارد . این هورمون نقش مهمی در اختلالات متابولیک مثل دیابت نوع ۲،چاقی و آترواسکلروز دارد. سطوح آن بعد از جراحی بای پس معده برای بیش از ۶ ماه کاهش میباد .
ادامه در مقاله بعد
تهیه کننده :دکتر شهزاد محمدیان متخصص تغذیه ورزشی از دانشگاه استرالیا
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم
تلفن : 22366770 - 021
