بیماری ام اس و تغذیه مناسب و نامناسب در ام اس
در مولتیپل اسکلروزیس (MS) یا بیماری ام‌اس بخش‌های از غلاف میلین که یک ماده چربی ضروری برای عملکرد سیستم عصبی است توسط سیستم ایمنی بدن از بین می‌رود و در نتیجه موجب ایجاد اختلال‌هایی در بدن می‌شود.
از نظر بسیاری از متخصصان، علائم و پیشرفت بیماری ام اس با مصرف برخی غذاهای مناسب و حذف برخی دیگر، کاهش یافته و نشان میدهد که این تغییر در برنامه‌ی غذایی به بیماران ام‌اس کمک می‌کند تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
بهترین مواد غذایی برای مبتلایان به ام اس
غذاهای سرشار از ویتامین D
شیوع بیشتر MS در بیماران مبتلا به کمبود ویتامین D مشاهده می‌شود. منبع اصلی ویتامین D نور مستقیم خورشید است. برای جلوگیری از پیشرفت و یا کند شدن بهبود این بیماری از مواد غذایی غنی‌شده با ویتامین D بیشتری بخورید و یا از مکمل ویتامین D استفاده کنید.
گوشت‌های بدون چربی
اگر می‌خواهید گوشت را به رژیم غذایی خود وارد کنید، مرغ‌های ارگانیک، بوقلمون یا قسمت‌های بدون چربی گوشت در حد اعتدال، انتخاب‌های خوبی هستند. دکتر روی سوانک و همچنین دکتر جان مک دوگال توصیه می‌کنند سطح چربی را زیر ۲۰ گرم در روز نگه دارید؛ زیرا تحقیقاتشان نشان میدهد دریافت بسیار کم چربی در رژیم غذایی می‌تواند پیشرفت بیماری را در برخی بیماران متوقف کند.
غلات کامل
خوردن غلات کامل به جای آرد تصفیه شده یا کیک‌های فرآوری شده باعث افزایش فیبر، حفظ قند خون پایدار، بهبود عادات سالم روده و کمک به رفع خستگی در MS می‌شود. جو، برنج قهوه‌ای و کینوآ نمونه‌های خوبی از غلات کامل و سبوس‌دار هستند که می‌توانید در رژیم غذایی خود بگنجانید.
میوه‌های تازه
یبوست در افراد مبتلا به ام اس دیده می‌شود. انواع میوه‌ها را برای دریافت فیبر بیشتر به منظور افزایش حرکت روده‌ها و جلوگیری از یبوست میل کنید. علاوه بر این، خوردن غذاهای کامل مانند میوه به جای قندهای تصفیه شده می‌تواند به تثبیت قند خون و مبارزه با خستگی نیز کمک کند. نکته‌ی دیگر این که میوه‌ها مخصوصاً میوه‌های قرمز و بنفش حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که با رادیکال‌های آزادی که ممکن است موجب تخریب میلین شوند، مبارزه می‌کنند.
سبزیجات
سبزیجات برگ سبز، اسفناج، کلم، کلم بروکلی، کلم برگ، مواد غذایی پُر فیبری هستند که به رفع یبوست کمک کرده و قند خون را تثبیت می‌کنند. یک رژیم غذایی لبریز از سبزیجات به حفظ وزن سالم و جلوگیری از بروز سایر بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کند. رژیم غذایی کم چرب و پر فیبری که توسط دکتر روی سوانک توصیه می‌شود با استفاده از سبزیجات و یک رژیم غذایی که اکثر آن را گیاهان تشکیل میدهد و چربی‌های حیوانی در آن بسیار کم است، محقق می‌شود.
ماهی‌های چرب
میزان مصرف ماهی‌های حاوی امگا ۳ مانند سالمون، ساردین، ماهی تن، ماهی قزل‌آلا و ماهی خال‌مخالی را افزایش دهید. آن‌ها اسیدهای چرب خوبی دارند که از التهاب جلوگیری می‌کنند و برای متعادل کردن رژیم غذایی ما که معمولاً از نظر اسیدهای چرب امگا ۶ بیشتر است، مفید هستند. عدم تعادل بیش از حد نسبت اسیدهای چرب امگا ۶ به امگا ۳ می‌تواند باعث فعال شدن بیش از حد سیستم ایمنی بدن شود و این یک معضل در مولتیپل اسکلروز است.
روغن‌های گیاهی
به جای روغن‌های اشباع شده مانند کره یا روغن‌های قنادی از روغن زیتون، روغن شاهدانه یا روغن بذر کتان استفاده کنید. این روغن‌ها دارای چربی‌های اشباع‌نشده سالمی هستند که به کاهش کلسترول و کاهش التهاب کمک می‌کنند.
زردچوبه
مولتیپل اسکلروزیس نوعی بیماری است که باعث ایجاد التهاب و آسیب در مسیرهای عصبی می‌شود. خوردن غذاهایی که التهاب را متوقف می‌کنند می‌تواند به کاهش علائم بیماری ام اس کمک کرده و احتمالاً از پیشرفت آن جلوگیری کند. زردچوبه ادویه‌ای است که به دلیل داشتن عنصر کورکومین، با التهاب مبارزه می‌کند. در تحقیقی که در دانشگاه وندربیلت انجام شد، مشخص شد تزریق زردچوبه به موش‌ها باعث کاهش یا حذف علائم یک بیماری شبیه ام اس به نام بیماری EAE یا همان آنسفالومیلیت تجربی خود ایمن می‌شود.
آووکادو
آووکادو ماده غذایی دیگری است که خواص ضدالتهابی فراوانی دارد. فیتواسترول‌های آووکادو حاوی سرکوب کننده‌های التهاب هستند. آن‌ها همچنین منبع خوبی از چربی‌های اشباع نشده سالم هستند و می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی کمک کنند. اگر در جایی زندگی می‌کنید که به آن دسترسی دارید، از مصرف آن غافل نشوید.
زنجبیل
در یک مطالعه در سال ۲۰۱۳، مشخص شد عصاره زنجبیل دارای ویژگی‌های ضد عصبی التهابی فوق‌العاده‌ای است. یک ریشه صاف و محکم آن را انتخاب کنید و یک یا دو قطعه از آن را به چای مورد علاقه‌تان اضافه کنید، یا آن را به سالاد و دسرتان اضافه کنید.
دانه کدو تنبل
بسیاری از افراد مبتلا به MS، از نظر میزان منیزیم دچار کمبود هستند که علاوه بر علائم دیگر می‌تواند منجر به بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن شود. تخمه کدو تنبل منبع خوبی از منیزیم است که حاوی حدود ۱۵۰ میلی‌گرم در هر وعده است. از منابع خوب دیگر منیزیم می‌توان به اسفناج، کنگر فرنگی و شکلات تلخ اشاره کرد. علاوه بر این، دانه‌هایی مثل تخمه کدو تنبل، تخم کتان و دانه چیا همچنین منابع خوبی از چربی‌های اشباع نشده هستند.
تخم‌مرغ
تخم‌مرغ حاوی ویتامین B۱۲ است که نقش مهمی در ساخت گلبول‌های قرمز، حفظ سیستم عصبی و تعدیل میلین دارد. ویتامین B۱۲ به طور طبیعی در محصولات حیوانی از جمله تخم‌مرغ، گوشت و مرغ مشاهده می‌شود. ویتامین B۱۲ در برخی از غلات غنی شده نیز یافت می‌شود گزارشات نشان میدهد افرادی که مبتلا به MS هستند، ویتامین B۱۲ کمی دارند، بنابراین دریافت مقدار کافی از این ویتامین از طریق رژیم غذایی مهم است.
بدترین غذاها در ام اس
چربی‌های اشباع شده
از غذاهایی که حاوی چربی‌های اشباع و ترانس زیادی هستند، پرهیز کنید. چربی‌های اشباع شده بیشتر از مواد غذایی با منشاء حیوانی به دست می‌آیند. بنابراین باید از مصرف چربی‌های حیوانی یا روغن‌های گرمسیری مانند نارگیل، هسته خرما یا روغن نخل اجتناب کرد.
الکل
الکل یک عامل پریشانی سیستم عصبی مرکزی است. طبق گزارش انجمن ملی ام اس، مصرف الکل موجب بدتر شدن علائم عصبی مانند عدم تعادل و عدم هماهنگی در فرد مصرف‌کننده می‌شود. علاوه بر این، نوشیدن الکل می‌تواند با مصرف داروهای تجویزشده برای MS، اثر تداخلی و خطرناکی داشته باشد.
قند و شکر
از غذاهای سرشار از قند و شکر ساده خودداری کنید، زیرا آن‌ها به عدم تعادل قند خون و خستگی ناشی از MS کمک می‌کنند. علاوه بر این، از بین رفتن یا کم شدن تحرک در بیماران مبتلا به MS، می‌تواند منجر به افزایش وزن شود و مراقبت بر مصرف قند می‌تواند از بروز دیابت جلوگیری کند.
غلات تصفیه شده
از برنج سفید، سیب زمینی، نان سفید و تمام غلات تصفیه شده پرهیز کنید. غلات تصفیه شده در ناپایداری قند خون نقش دارند و خطر چاقی و دیابت را افزایش می‌دهند.
مونو سدیم گلوتامات
افزودنی غذایی منو سدیم گلوتامات (MSG) یکی از موادی است که می‌تواند آسیب بیشتری به غلاف میلین وارد کند بنابراین بیماران مبتلا به ام اس باید برچسب‌های غذایی را به دقت بخوانند و هنگام سفارش غذا بررسی کنند تا از مصرف هرگونه غذای حاوی MSG جلوگیری کنند.
لبنیات پرچرب
از مصرف مواد غذایی حاوی چربی‌های حیوانی و اشباع شده پرهیز کنید. برای حفظ رژیم غذایی کم چربی، یا محصولات لبنی کم‌چرب را انتخاب کنید یا محصولات لبنی را محدود کنید.
نمک
طبق تحقیقات انجام شده مصرف زیاد نمک با تشدید علائم MS مرتبط است. برای مصرف کمتر نمک در غذاها ادویه‌هایی مانند فلفل سیاه را جایگزین کنید. از تمام محصولات کنسرو شده که سدیم بسیار زیادی دارند، خودداری کنید و اگر مجبور به مصرف آن‌ها شدید، مواد غذایی موجود در آن را کاملاً بشویید تا از شر سدیم اضافی آن خلاص شوید.
کافئین
بیماران مبتلا به ام اس اغلب دچار مشکلات مربوط به مثانه و ادرار هستند. پرهیز از مصرف کافئین می‌تواند به مدیریت برخی از علائم مرتبط با مثانه و پیشگیری از تحریک آن کمک کند.
گلوتن
گندم، چاودار، جو و هر غذای تهیه شده با این غلات از جمله آرد سفید حاوی گلوتن است. برخی تحقیقات ارتباط بین بیماری مولتیپل اسکلروزیس و بیماری سلیاک (شرایطی که خوردن غذاهای حاوی گلوتن باعث آسیب به روده کوچک می‌شود) را مشاهده کرده‌اند. بنابراین بیماران مبتلا به MS باید آزمایش عدم تحمل گلوتن را انجام دهند و در صورت وجود مشکل از رژیم غذایی فاقد گلوتن استفاده کنند.
تهیه کنندگان
دکتر شهزاد محمدیان ( متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا
زهرا نگهبان ( کارشناس ارشد تغذیه ورزشی
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم
تلفن : 22366770 - 021
