توصیه های غذایی برای دختران و پسران در سن بلوغ
میزان انرژی مورد نیاز نوجوانان در سن بلوغ با توجه به میزان فعالیت بدنی و وضع تغذیه ی قبلی آنها تعیین می گردد. لذا باید با توجه به این دو عامل از مواد انرژی زا مانند مواد نشاسته ای(برنج، سیب زمینی، نان و ...) و چربیها (خامه، کره،روغن و..) در برنامه غذایی خود استفاده کنید.
توجه:
1- مصرف زیاد قندهای ساده مثل قندهایی که در نوشابه های صنعتی، شکلات آب نبات و شیرینی وجود دارند و نیز سایر موادی که صرفا انرژی زا هستند و ارزش غذایی دیگری ندارند مانند چیپس باید محدود شود زیرا مصرف زیاد این مواد غذایی منجر به چاقی و افزایش وزن می شود.
2- با توجه به رشد سریع و افزایش حجم عضلات، استفاده از انواع پروتئینهای گیاهی و حیوانی مانند غلات و حبوبات، گوشت، شیر، تخم مرغ برای نوجوانان ضروری می باشد. در پسران میزان افزایش استخوانها و عضلات بیشتر از دختران است. ولی دختران به دلیل شرایط خاص فیزیولوژیک (آغاز قاعدگی در دوران بلوغ- حاملگی و شیردهی در دورانهای بعدی زندگی) نسبت به کمبودهای تغذیه ای به ویژه کم خونی فقر آهن آسیب پذیرتر از پسران هستند.
3- مصرف املاح و ویتامینها از جمله روی ید آهن کلسیم، ویتامین آ، د، ث و ویتامین های گروه ب در این دوران بسیار ضروری است. با مصرف سبزیهای تازه، میوه ها، انواع گوشت، حبوبات، لبنیات و غلات نیازهای نوجوانان به املاح و ویتامینها تامین می شود.
قابل توجه دختران نوجوان
دختران در سن بلوغ به علت نیاز خاص به آهن، بیشتر در معرض ابتلا به کم خونی فقر آهن قرار دارند لذا مصرف منابع غذایی دارای آهن از جمله گوشت جگر، ماهی، زرده تخم مرغ و حبوبات برای این افراد توصیه می شود.
صبحانه:
صبحانه یکی از اصلی ترین وعده ها در رژیم غذایی دانش آموز است که باید با دقت مورد توجه قرار گیرد و اهمیت آن برای کودکان، والدین و آموزگاران به طور کامل شرح داده شود.
استفاده از گروه نان و غلات و گروه شیر و لبنیات در صبحانه بسیار مورد تاکید قرار دارد، همچنین قابل ذکر است که استفاده از کشمش و خرما جهت تامین گلوکز مورد نیاز مغز و تامین انرژی مورد نیاز دانش آموز بسیار مناسب است.
میان وعده مناسب برای دانش آموزان
میان وعده مناسب از مواد مغذی مانند میوه های تازه و خشک، انواع مغزها مثل مغز بادام، پسته، گردو و یا موادی که می توان همراه نان مصرف کرد مانند پنیر، کره، مربا و تخم مرغ تشکیل می شود.
والدین باید بدانند آنچه که می تواند نیازهای فرزندشان را تامین کند، موادی چون چیپس، پفک و سایر تنقلات کم ارزش غذایی نیستند بلکه موادی دارای ارزش غذایی می باشند که از یک یا چند گروه اصلی غذایی تهیه شده باشند. همانطور که قبلا ذکر شده میوه ها، مغزها، سبزیجاتی مانند هویج و کاهو و ... (به شرط شستشو و ضد عفونی صحیح) می توانند از موادی باشند که علاوه بر مزه خوب، حاوی مواد مغذی با ارزش هستند.
نمونه هایی از میان وعده مناسب برای دانش آموزان
1- انواع میوه های خشک مانند خرما، کشمکش، انجیر و توت
2- انواع خشکبار مانند پسته، بادام، گردو و فندق
3- سبزیجاتی نظیر کاهو، هویج، گوجه فرنگی و خیار
4- ساندویچهایی مانند نان و پنیر، نان و کره و مربا، نان و تخم مرغ
مصرف مواد غذایی زیر به عنوان میان وعده به هیچ وجه مناسب نیست
1- چیپس، آدامس، آب نبات، نوشابه، آلوچه، شکلات
2- غذاهای سرخ کردنی و غیر بهداشتی خارج از منزل مثل سمبوسه، پیراشکی بستنی های رنگی غیر مجاز
اختلالات تغذیه ای در نوجوانان
1- چاقی:
چاقی در نوجوانان به دلایل متعددی از قبیل ارث (چاقی والدین)، افراط در مصرف غذا، تحرک کم و مصرف بیش از حد مواد غذایی چرب ایجاد می شود. در مورد چاقی نوجوانان، استفاده از داروهای ضد اشتها اثر چندانی ندارد، بلکه باید برنامه های غذایی همراه با تغییر و اصلاح رفتار صورت گیرد.
چنانچه نوجوان نیاز به کاهش وزن داشته باشد می بایست رژیم غذایی او به گونه ای تنظیم شود که رشد و بلوغ او را به تاخیر نیندازد و روند کاهش وزن نباید بیش از یک کیلوگرم در هفته باشد.
انجام فعالیتهای ورزشی یکی از بهترین راهها برای رسیدن به وزن ایده آل است. توجه به این نکته ضروری است که گرفتن رژیم های غذایی خودسرانه یا جادویی که در آن حذف وعده های غذایی خصوصا صبحانه یا شام، یا حذف گروههایی از مواد غذایی مثلا حذف گروه نان و غلات یا... وجود دارد، اثرات سویی بر وضعیت جسمانی و روانی نوجوانان خواهد داشت، ضمن آنکه اثر چندانی هم بر کاهش وزن ندارد.
به منظور تنظیم رژیم غذایی برای کاهش یا افزایش وزن حتما با یک متخصص تغذیه مشورت کنید. انجام فعالیتهای ورزشی بهترین راه برای حفظ وزن ایده آل است.
2- بی اشتهایی عصبی:
حالتی است که در آن انگیزه شدید فرد برای لاغر شدن یا لاغر ماندن منجر به امتناع وی از خوردن غذا می شود و بر روی احساس گرسنگی او اثر می گذارد. برای درمان اصولی و موثر اولا تشخیص به موقع و ثانیا روان کاوی و روان درمانی فرد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به علاوه مراقبت های تغذیه ای، کنترل دایم وزن و قد از مراحل مهم درمان محسوب می شوند.
3- پرخوری عصبی:
نوعی اختلال در غذا خوردن است که در میان نوجوانان شایع است افراد مبتلا به این اختلال بیش از معمول غذا می خورند و پس از هر بار پرخوری دچار افسردگی می شوند و مبادرت به کاهش وزن از طریق رژیم های غذایی بسیار سخت، استفراغ از روی عمد و یا استفاده از داروهای ادرار آور یا مسهل می نمایند. درمان این افراد بر پایه مشاوره و روان درمانی است. آموزش تغذیه و افزایش آگاهیهای تغذیه ای نیز به روند بهبودی فرد کمک زیادی خواهد کرد.
آکنه یا جوش:
در اثر افزایش فعالیت غدد چربی ممکن است جوشهایی روی صورت و پوست بدن ظاهر شود که به آنها آکنه می گویند. این جوشها نباید دستکاری شوند زیرا در اثر دستکاری حالت چرکی پیدا می کنند و احتمال آنکه جای آنها به صورت فرورفتگی در صورت باقی بماند، بیشتر می شود.
رعایت نکات زیر در مورد جوشهای جوانی یا آکنه می تواند مفید باشد:
1- از دستکاری و فشار دادن جوشها پرهیز کنید.
2- هر روز جوشها را با آب و صابون بشویید.
3- پس از شستشو برای ضد عفونی محل جوشها از الکل طبی استفاده کنید.
4- برای خشک کردن صورت از حوله شخصی و تمیز استفاده کنید.
5- از سبزیهای تازه، میوه و شیر استفاده کنید و از خوردن غذاهای سرخ شده، چرب و پرادویه و شیرینی های خامه دار و چرب بپرهیزید.
6- به اندازه ی کافی استراحت و ورزش کنید.
7- اگر با این دستورات معالجه نشدید بهتر است پس از مشورت با والدین خود به پزشک مراجعه کنید.
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم
تلفن : 22366770 - 021
