ذات الریه یا پنومونی چیست؟

ذات الریه یا پنومونی عفونت در یک یا هر دو ریه است که توسط باکتری، ویروس یا قارچ ایجاد می شود. عفونت منجر به التهاب در کیسه های هوایی ریه ها که به آن آلوئول می گویند می شود. آلوئول با مایع یا چرک پر می شوند و تنفس را دشوار می کنند.

ذات الریه ویروسی و باکتریایی هر دو مسری هستند. این بدان معناست که می توانند از طریق استنشاق قطرات معلق در هوا ناشی از عطسه یا سرفه از فردی به فرد دیگر سرایت کنند.

همچنین ممکن است در تماس با سطوح یا اشیایی که به باکتری ها یا ویروس های عامل ذات الریه آلوده هستند، به این نوع ذات الریه مبتلا شوید.

ممکن است از محیط اطراف به ذات الریه قارچی مبتلا شوید. این نوع از فردی به فرد دیگر سرایت نمی کند.

علائم پنومونی

علائم پنومونی می تواند خفیف تا تهدید کننده حیات متغیر باشد. علائم می توانند شامل موارد زیر باشند:

• سرفه هایی که ممکن است خلط تولید کند
• تب
• تعریق یا لرز
• تنگی نفس که هنگام انجام فعالیت های عادی یا حتی در هنگام استراحت اتفاق می افتد
• درد قفسه سینه که هنگام نفس کشیدن یا سرفه بدتر می شود
• احساس خستگی یا ضعف
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع یا استفراغ
• سردرد

سایر علائم ممکن است بسته به سن و وضعیت سلامت عمومی فرد متفاوت باشد:

• نوزادان ممکن است علائمی نداشته باشند اما گاهی اوقات ممکن است استفراغ کنند، انرژی نداشته باشند یا در نوشیدن یا خوردن مشکل داشته باشند.
• کودکان زیر 5 سال ممکن است تنفس سریع یا خس خس سینه داشته باشند.
• افراد مسن ممکن است علائم خفیف تری داشته باشند. آنها همچنین می توانند گیجی یا کاهش دمای بدن به میزان کمتر از حد معمول را تجربه کنند.

علل ذات الریه

ذات الریه زمانی اتفاق می افتد که میکروب ها وارد ریه های شما شده و باعث عفونت شوند. واکنش سیستم ایمنی برای پاکسازی عفونت منجر به التهاب کیسه های هوایی ریه (آلوئول) می شود. این التهاب در نهایت می تواند باعث پر شدن کیسه های هوا با چرک و مایعات شود و علائم ذات الریه را ایجاد کند.

انواع مختلفی از عوامل عفونی می توانند باعث ذات الریه شوند، از جمله باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها.

پنومونی باکتریایی

شایع ترین علت پنومونی باکتریایی استرپتوکوک پنومونیه است. علل دیگر عبارتند از:

• مایکوپلاسما پنومونیه
• هموفیلوس آنفولانزا
• لژیونلا پنوموفیلا

پنومونی ویروسی

ویروس های تنفسی اغلب عامل ذات الریه هستند. نمونه هایی از عفونت های ویروسی که می توانند باعث ذات الریه شوند عبارتند از:

• آنفولانزا (آنفولانزا)
• ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV)
• راینوویروس ها (سرماخوردگی)
• عفونت ویروس پاراآنفلوانزا انسانی (HPIV).
• عفونت متاپنوموویروس انسانی (HMPV).
• سرخک
• آبله مرغان (ویروس واریسلا زوستر)
• عفونت آدنوویروس
• ابتلا به کرونا ویروس
• عفونت SARS-CoV-2 (ویروسی که باعث کووید-19 می شود)

اگرچه علائم پنومونی ویروسی و باکتریایی بسیار شبیه به هم هستند اما پنومونی ویروسی معمولا خفیف‌تر است. بدون درمان در عرض 1 تا 3 هفته بهبود می یابد.

به گفته اطلاعات موسسه ملی قلب، ریه و خون، افراد مبتلا به پنومونی ویروسی در معرض خطر ابتلا به ذات الریه باکتریایی هستند.

پنومونی قارچی

قارچ های ناشی از خاک یا مدفوع پرندگان می توانند باعث ذات الریه شوند. آنها اغلب در افراد با سیستم ایمنی ضعیف باعث ذات الریه می شوند. نمونه هایی از قارچ هایی که می توانند باعث ذات الریه شوند عبارتند از:

• پنوموسیستیس جیرووسی
• گونه های کریپتوکوکوس
• گونه های هیستوپلاسموز

عوامل خطر ذات الریه

هر کسی ممکن است به ذات الریه مبتلا شود، اما گروه های خاصی در معرض خطر بیشتری هستند. این گروه ها عبارتند از:

• نوزادان از بدو تولد تا 2 سالگی
• افراد 65 سال و بالاتر
• افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف به دلیل:
  • بارداری
  • ایدز
  • استفاده از برخی داروها، مانند استروئیدها یا داروهای خاص سرطان
• افراد مبتلا به بیماری های مزمن خاص مانند:
  • آسم
  • فیبروز سیستیک
  • دیابت
  • COPD
  • نارسایی قلبی
  • بیماری سلول داسی شکل
  • بیماری کبدی
  • بیماری کلیوی
• افرادی که اخیراً در بیمارستان بستری شده اند یا در حال حاضر در بیمارستان بستری هستند، به خصوص اگر از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده می کنند.
• افرادی که اختلال مغزی داشته اند که می تواند بر توانایی بلع یا سرفه تأثیر بگذارد، مانند:
  • سکته
  • آسیب سر
  • زوال عقل
  • بیماری پارکینسون
• افرادی که به طور منظم در معرض محرک های ریه، مانند آلودگی هوا و بخارات سمی، به ویژه در محل کار قرار دارند.
• افرادی که در محیط زندگی شلوغ مانند زندان یا خانه سالمندان زندگی می کنند.
• افرادی که سیگار می کشند، که خلاص شدن از شر مخاط در مجاری تنفسی را برای بدن دشوارتر می کند.
• افرادی که مواد مخدر مصرف می کنند یا مقادیر زیادی الکل می نوشند که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند و احتمال استنشاق بزاق یا استفراغ به ریه ها را به دلیل آرام بخشی افزایش می دهد.