شهزاد محمدیان

سابقه تهیه نان پروتئینی به ۳ برادر آمریکایی باز می گردد که تمابل داشتند خط تولیدی را در صنعت نان به راه بیاندازند که علاوه بر افزودن ارزش غذایی نان، بتوانند موجب کاهش وزن نیز شوند. در سال ۲۰۰۸، پس از یک سال تحقیق، نان پروتئینی P28 اولین نان اصلی غنی شده با پروتئین به بازارهای آمریکا عرضه شد. مزایای این ماده در ارتقاء سطح سلامت رژیم غذایی و پروتئین بالا در این محصول باعث شد که تقاضا برای مصرف آن روز به روز بیشتر شود.

در همین حال در استرالیا، شرکت Protein Bread Co برای کمک به هزاران نفر از افراد متخصص در علم ورزش، جهت تامین نیازهای تغذیه ای روزانه خود، اقدام به تولید نان های کم کربوهیدرات و غنی از پروتئین کرد.

اکثر افراد هنگامی که به پروتئین فکر می کنند، به یاد غذاهای پروتئینی مثل مرغ، گوشت گاو، تخم مرغ، لوبیا و حبوبات می افتند. اما آیا می دانستید که این ابر مولکول ضروری برای تامین و ساخت سلول های جدید را می توانید از طریق نان پروتئینی نیر به دست آورید؟ نان غنی شده با پروتئین به دلیل خواص زیادی که دارد می تواند برای ورزشکاران بسیار مفید باشد. تولیدکنندگان نان، با تکنولوژی و روش های جدید پخت نان؛ انقلابی در مصرف پروتئین ایجاد کردند.

خواص نان پروتئینی

حفظ قدرت عضلانی اسکلتی

کم ماهیچگی به معنی از دست دادن توده عضلانی و قدرت عضلات با افزایش سن است. اگرچه شیوع و تعاریف برآورد شده از این عارضه متفاوت است، اما این بیماری به طور معمول در بین بزرگسالان سالخورده دیده می شود.

حفظ عملکرد قدرت عضلات و اسکلت بدن در طول عمر، برای حفظ توانایی زندگی کردن به صورت مستقل مهم است. مطالعات متعددی توانستند ثابت کنند که پروتئین یک ماده مغذی برای بزرگسالان است. مصرف پروتئین بیشتر از میزان مورد نیاز بدن، برای جلوگیری از تعادل منفی نیتروژن، ممکن است به پیشگیری از کم ماهیچگی و بهبود سلامت استخوان کمک کند.

مصرف مقدار مناسب پروتئین ممکن است عملکرد و کیفیت زندگی سالمندان را بهبود بخشد و همچنین باعث افزایش توانایی افراد مسن که به بیماری مبتلا هستند، شود.

کمک به کاهش وزن

پروتئین ممکن است یک استراتژی موثر برای کاهش وزن باشد. زیرا این ماده به طور کلی سبب افزایش میزان سیری نسبت به کربوهیدرات ها و چربی ها می شود. در یک مطالعه تصادفی از ۲۷ مرد دارای اضافه وزن استفاده شد. به این مردان به مدت ۱۲ هفته غذاهایی حاوی پروتئین زیاد داده شد. به طوری که میزان پروتئین مصرفیشان بیش از حد عادی بود. گروهی دیگری نیز با میزان پروتئین نرمال تغذیه شدند. نتایج نشان داد که گروهی که با پروتئین بیشتر تغذیه شده بودند، نسبت به گروهی که به صورت نرمال پروتئین استفاده کرده بودند، در طول روز احساس سیری بیشتری داشتند.

در یک کارآزمایی تصادفی شش ماهه از ۶۰ نفر دارای اضافه وزن و چاق، مشخص شد که افرادی که از رژیم غذایی حاوی پروتئین زیاد استفاده کرده بودند، نسبت به کسانی که میزان پروتئین غذایشان متوسط بود، کاهش وزن تقریبا دو برابری را تجربه کرده بودند. مزایای استفاده از پروتئین زیاد در مطالعات طولانی مدت نیز به اثبات رسیده است. در یک مطالعه ۱۲ ماهه، ۵۰ نفر که دارای اضافه وزن و چاق بودند، به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول میزان پروتئین بیشتری نسبت به گروه دوم استفاده کردند. در طول دوره پیگیری شش ماهه، گروه اول که پروتئین بیشتر استفاده کرده بودند، نسبت به گروهی که مصرف این ماده در رژیم غذاییشان متوسط بود، ۱۰ درصد بیشتر بافت چربی داخل شکمی خود را از دست داده بودند.

کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی

بیماری های قلبیعروقی یکی از علل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. مصرف فیبر غذایی به طور گسترده ای به عنوان بخشی از رژیم غذایی سالم شناخته می شود. این ماده سطح کلسترول سرم را پایین می آورد. مصرف بیش از حد فیبر در رژیم غذایی به طور معکوس با بروز بیماری قلبی عروقی همراه است.

فیبر غذایی با کاهش غلظتکلسترولسرم از طریق افزایش دفع اسید های صفراوی و مهار سنتز اسید های چرب در کبد، دارای اثرات مفیدی بر روی سلامت قلب و عروق است. غذاهای دارای فیبر بالا مانند نان پروتئینی ممکن است به کنترل وزن بدن کمک کنند. زیرا این ماده باعث سوختن بیشتر چربی و هضم سریع تر می شود.

افزایش عملکرد شناختی

مغز متابولیک ترین عضو بدن است که تا حدودی تنها ۲ درصد از وزن بدن را تشکیل می دهد. اما بیش از ۲۰ درصد کل انرژی بدن را مصرف می کند. عملکرد کلی متابولیسم ویتامین B، در کنار نقش آنها در سنتز عصبی، ممکن است بر عملکرد شناختی تاثیر بگذارد. از طرفی نان حاوی پروتئین غنی شده منبع خوبی از ویتامین های گروه B می باشد. همانند آتروفی مغزی، هموسیستئین عامل خطر برای اختلال شناختی و زوال عقل است. تجویز رژیم غذایی حاوی ویتامین B از قبیل نان پروتئینی ممکن است موجب کاهش غلظت هوموسستین در پلاسما شود.

یک مطالعه تصادفی و کنترل شده نشان داد که کاهش میزان هورمون تستوسترون در بیماران مبتلا به اختلال شناختی خفیف باعث کاهش سرعت آتروفی مغز می شود. مغز ما به آرامی و با بالا رفتن سن شروع به زوال می کند. اما این زوال در بیماران مبتلا به آلزایمر سریع تر است. در یک مطالعه که اخیر انجام شده است، مشخص گردید شرکت کنندگانی که به مدت دو سال ویتامین B دریافت کردند، میزان انقباض مغزشان کاهش پیدا کرد. میزان آتروفی در شرکت کنندگان با کاهش سطح هموسیستئین به نصف، سرعت کمتری پیدا کرد.

کمک به درمان سرطان کولورکتال

سرطان کولورکتال سومین نوع شایع سرطان در جهان است. شواهدی از مطالعات بومی شناختی نشان می دهد که عوامل زیست محیطی در خطر ابتلا به سرطان کولورکتال نقش مهمی دارند. عادت های غذایی به عنوان مهم ترین عامل در این زمینه شناخته شده است. اما تنها مصرف الکل و گوشت فرآوری شده و گوشت قرمز فاکتور خطرناک برای ابتلا به سرطان کولورکتال محسوب نمی شود.

فیبر های غذایی موجود در نان پروتئینی ممکن است از طریق افزایش حرکات حلقوی دستگاه گوارش کمک کند تا یبوست کم شده و مواد مضر کمتر در روده جذب شود. علاوه بر این، فیبر غذایی ممکن است فلور روده (باکتری های مفید روده) را بهبود بخشد و انرژی و تغذیه لازم را برای باکتری های سالم در روده فراهم کند. با افزایش مصرف غلات سبوس دار، تعداد دفعات دفع روده در شش هفته افزایش می یابد. در حالی که در هنگام مصرف دانه های تصفیه شده، حرکات روده کمتر می شود. دانه های کامل و سبوس دار همچنین باعث می شوند که زمان دفع مدفوع کوتاه تر شود. بنابراین با افزایش تعداد دفعات حرکت روده، به جلوگیری و یا درمان سرطان کولورکتال کمک می شود.

ارزش غذایی نان پروتئینی

نان پروتئینی از آرد کامل گندم تهیه شده و شامل دانه های کتان، ارزن، جو و آفتابگردان می باشد. یک تکه ۱۹ گرمی نان غنی شده با پروتئین شامل ارزش غذایی زیر است:

۴۶٫۵ کالری

۸٫۳ گرم کربوهیدرات

۲٫۳ گرم پروتئین

۰٫۴ گرم چربی

۰٫۶ گرم فیبر

۱۱٫۲ میلی گرم امگا ۳

۱۸۰ میلی گرم امگا ۶

۰٫۳ میلی گرم منگنز (معادل ۱۴ درصد از نیاز روزانه)

۶٫۳ میکروگرم سلنیوم (معادل ۹ درصد از نیاز روزانه)

۲۲ میکروگرم فولات (معادل ۶ درصد از نیاز روزانه)

۰٫۱ میلی گرم تیامین (معادل ۵ درصد از نیاز روزانه)

۰٫۱ میلی گرم ریبوفلاوین (معادل ۴ درصد از نیاز روزانه)

۰٫۸ میلی گرم نیاسین (معادل ۴ درصد از نیاز روزانه)

۰٫۸ میلی گرم آهن (معادل ۴ درصد از نیاز روزانه)

۳۵٫۲ میلی گرم فسفر (معادل ۴ درصد از نیاز روزانه)

۰٫۱ میلی گرم مس (معادل ۴ درصد از نیاز روزانه)

نان غنی شده با پروتئین یک خوراک عالی برای قبل از ورزش یا بخشی از وعده غذایی پس از ورزش محسوب می شود. این ماده ارزش غذایی بیشتری نسبت به پودرهای پروتئین دارد. این نان را می توانید تا ۳ ماه در فریزر نگهداری کنید.

نان پروتئینی شامل مواد نگهدارنده مصنوعی، شربت ذرت فروکتوز، طعم دهنده های مصنوعی یا رنگ نیست. مارک های مختلف تهیه کننده نان پروتئینی ممکن است از شیر، سویا و گلوتن نیز در ترکیب خود استفاده کنند. بنابراین اگر حساسیت غذایی دارید باید از عدم موجود مواد تشکیل دهنده آلرژی زا در آن ها مطمئن شوید.

احتیاط

برخی از مارک های تهیه کننده نان پروتئینی حاوی گندم هستند. به طوری که افرادی که به گلوتن حساسیت دارند و نمی توانند آن را تحمل کنند، نباید از آن ها استفاده کنند. علاوه بر این مصرف بیش از حد پروتئین می تواند منجر به بیماری های زیر شود:

بیماری کلیوی

افزایش وزن

پوکی استخوان

سرطان

سنگ کلیه

از آنجا که هیچ فرمول استانداردی برای تهیه نان پروتئینی وجود ندارد، بنابراین هنگام خرید این محصول مهم است که بسته بندی آن را مطالعه کرده و از مواد اولیه آن مطمئن شوید.

استفاده از نان پروتئینی به تنهایی موجب کاهش وزن نمی شود. گرچه می تواند به کاهش وزن کمک کند. یادتان نرود که پروتئین دارای کالری است. بنابراین اگر بیش از حد از این ماده بخورید و ورزش نکنید، مازاد این ماده در بدن به عنوان چربی ذخیره می شود