شهزاد محمدیان

مدتی است نام رژیم گیاهخواری بسیار شنیده می‌شود و بسیاری از افراد خود را گیاه خوار یا وگان معرفی می‌‌کنند. آیا تا به حال در ارتباط با فواید و مضرات گیاه خواری کنجکاو شده‌اید؟! آیا میدانید گیاه خواری چه انواعی دارد؟! بهتر است پیش از اقدام به پیروی از هر رژیمی، نه‌‌تنها اطلاعات کافی در ارتباط با آن بدست آوریم، بلکه شرایط و سلامت خود را نیز بسنجیم. ممکن است پزشک برای کسی دستور گیاهخواری تجویز کند و برخی دیگر را از این کار منع کند؛ به همین دلیل لازم است حتماً با یک پزشک یا مشاور تغذیه در این‌باره صحبت نمایید چنانچه شما نیز به دلیل علاقه مندی به کاهش وزن ویا محافظت از حیوانات و محیط زیست، به این رژیم علاقه دارید، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
فواید و مضرات گیاه خواری
گیاه خواری می‌تواند فواید بسیاری داشته باشد و به همین دلیل افراد زیادی اقدام به رژیم گرفتن می‌نمایند. موارد زیر از مهم‌ترین فواید گیاهخواری هستند:
کاهش فشار خون: گیاه خواری می‌تواند برای بسیاری از افراد که مشکل فشار خون دارند، مفید باشد و با محدود کردن غذاهای گوشتی و فرآوری شده، به کاهش فشار خون آن‌ها کمک کند.
کاهش اوره: یکی از دلایل مهمی که ممکن است پزشکان برای برخی افراد دستور گیاه خواری تجویز کنند، افزایش اوره و اسید اوریک در بدن آن‌هاست. البته در این صورت نیز اغلب مصرف گوشت محدود می‌شود و پزشک تغذیه، آن را به‌طور کامل حذف نمی‌کند.
سبک زندگی سالم و طول عمر طولانی‌تر: مواد غذایی فرآوری شده، انواع چربی اشباع و کلسترول در این رژیم غذایی به‌واسطه حذف گوشت و تخم مرغ کاهش پیدا می‌کند و به همین دلیل در سلامتی افراد نقش موثری دارد.
حمایت از حیوانات و محیط زیست: بسیاری از افراد به دلیل علاقه‌ای که به حیوانات دارند و برای ممانعت از کشته شدن آنها به رژیم گیاهخواری روی می‌آورند. این رژیم غذایی همچنین به دلیل کاهش آزاد شدن گازهای گلخانه‌ای ناشی از کشتار دام به حفظ محیط زیست کمک بسیاری می‌کند.
کنترل دیابت رژیم غذایی: گیاه خواری همچنین در بسیاری از افراد به کنترل علائم دیابت و کمک به کاهش مصرف داروهای دیابت منجر شده است.
کنترل چاقی و اضافه وزن: بسیاری از افراد به کمک رژیم گیاه خواری به روند لاغری خود کمک کرده‌اند و در حقیقت از این رژیم غذایی به عنوان یک رژیم لاغری استفاده می‌کنند.
معایب گیاه خواری
از آنجا که هیچ رژیم غذایی کاملاً بدون ایراد نیست؛ گیاه خواری نیز معایب و مضراتی دارد که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
کمبود مواد مغذی در بدن: ممکن است برخی از مواد معدنی و ویتامین‌ها به‌طور کامل از غذاهای گیاهی جذب نشوند. برخی از مواد از غذاهای جانوری راحت‌تر جذب می‌شوند ویا در غذاهای جانوری تراکم این مواد بیشتر است؛ به همین دلیل برای جذب مقدار خاصی از آن ماده مغذی از مواد گیاهی، نیازمند مصرف بیشتری از آن غذا هستیم. برای مثال افرادی که در رژیم گیاه خواری هستند، ممکن است با کمبود ویتامین B12، ویتامین D، کلسیم و پروتئین روبرو شوند.
محدودیت انتخاب: گیاهخواران ممکن است برای ایجاد تنوع غذایی و یا انتخاب غذا از منوی رستوران‌ها دچار محدودیت شوند. به همین دلیل گیاه خواری گاهی یک چالش محسوب می‌شود.
بروز سرطان کولورکتال: جالب است بدانید با اینکه پیش از این تصور می‌شد سرطان کولورکتال بر اثر مصرف زیاد غذای حیوانی ایجاد می‌شود، امروز متوجه شده‌اند ریسک ابتلا به سرطان کولورکتال در افرادی که تحت رژیم گیاهخواری هستند، بیشتر است. این مورد نیز یکی از معایب گیاه خواری محسوب می‌شود.
کاهش تراکم استخوان: این مورد بیشتر از عوارض گیاهخواری در دوران کودکی و نوجوانی محسوب می‌شود. زیرا جذب مواد مغذی در این دوره کاهش می‌یابد و این افراد در بزرگسالی دچار کمبود تراکم استخوان می‌شوند. همچنین بهتر است کودکان در سن رشد، زنان باردار و شیرده و ورزشکاران از رژیم گیاه خواری پیروی نکنند و چنانچه تمایل به انجام این رژیم دارند، حتماً با پزشک مشورت کنند.
انواع نام دیگر گیاه خواری
گیاه خواری انواع متفاوتی دارد که بسته به برنامه غذایی گیاه خواری تغییر می‌کند؛ یعنی در هر دسته، افراد مجاز به مصرف غذاهای متفاوتی هستند. به همین دلیل در این مطلب انواع متفاوت رژیم گیاهخواری را به شما می‌گوییم تا چنانچه فردی از نام دیگر گیاه خواری استفاده کرد، متوجه منظور او بشوید.
انواع گیاه خواری
پسکاتارین: در این نوع گیاه خواری افراد گوشت قرمز و گوشت سفید مصرف نمی‌کنند؛ اما ماهی و غذاهای دریایی در این رژیم منع مصرف ندارد.
پولوتارین: نام دیگر گیاه خواری برای افرادی است که گوشت قرمز و غذاهای دریایی مثل ماهی مصرف نمی‌کنند؛ اما مرغ، بوقلمون، تخم مرغ و انواع مواد لبنیاتی در کنار انواع غذاهای گیاهی برای این افراد مجاز است.
لاکتو اوو وجترین ((Lacto ovo-vegetarian: این افراد در رژیم گیاه خواری خود، منع مصرف گوشت دارند؛ اما می‌توانند تخم مرغ و مواد لبنی را مصرف کنند.
اوو وجترین (ovo-vegetarian): نام دیگر گیاه خواری برای افرادی است که در میان انواع محصولات جانوری، تنها تخم مرغ را مصرف می‌کنند.
لاکتو وجترین (Lacto vegetarian): در این رژیم غذایی، در کنار غذاهای گیاهی می‌توان از شیر و لبنیات نیز استفاده کرد.
خام گیاهخواری: این افراد تنها از غذاهای گیاهی خام استفاده می‌کنند؛ یعنی به طور مثال برای مصرف حبوبات آن‌ها را خیس می‌کنند و به صورت خام میل می‌نمایند ویا برای مصرف برخی از دانه‌های گیاهی، آن‌ها را خییس می‌کنند و پس از آن‌که جوانه زد، جوانه را مصرف می‌کنند.
وگان (vegan): این افراد رژیم سخت‌گیرانه‌ای دارند. با اینکه رایج است تمام افراد گیاه خوار خود را وگان (vegan) بنامند؛ اما وگان (vegan)، نام دیگر گیاه خواری است که در آن هر نوع محصولی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با حیوانات در ارتباط باشد؛ همچون عسل، ژلاتین و حتی چرم و ابریشم منع مصرف دارد.
در بین انواع گیاه خواری غذاهای خام گیاه خواری تنوع کمتری دارند و برای اغلب افراد، اشتهابرانگیز نیستند. همچنین افراد خام گیاه خوار، منوی غذایی بسیار محدودی دارند که سبب می‌شود نتوانند غذاهای خام گیاه خواری را در رستوران‌ها پیدا کنند‌. این نوع رژیم می‌تواند در طولانی مدت به بدن آسیب بزند و اغلب در موارد خاص و توسط پزشک توصیه می‌شود.