شهزاد محمدیان

گلیکولیز بی هوازی ( فرآیند ایجاد انرژی در شرایط بدون اکسیژن) منبع سوخت اولیه برای ورزش های دارای حد اکثر شدت که حدودا بیشتر از 30-20 ثانیه طول بکشد را فراهم می آورد. ظرفیت کل این سیستم محدود میباشد ، افزایش فزاینده اسیدیتی محیط درون سلولی ( از ساخت و تجمع اسید پیروویک لاکتیک) باعث درد عضلانی و خستگی و ناتوانی در مقابل حفظ شدت تمرینات می شود. اگرچه مکانیزم دقیق واضح نمی باشد، اما عقیده بر این است که تجمع درون سلولی یونهای هیدروژن به طور مستقیم انقباض عضله را با مختل کردن نقش کلسیم در این فرآیند و به علاوه با کاهش آنزیم های گلیکولیتیک مهار می نماید. وقتی بر ظرفیت بافر درون سلولی برتری حاصل شود، لاکتات و یون های هیدروژن به فضای خارج سلولی انتشار یافته و احتمالا توسط یک شیب یا غلظت یون هیدروژنی حمایت می شود. بی کربنات معرف مهمترین بافر خارج سلولی می باشد.

این نکته فرض گرفته شده است که افزایش سطح بی کربنات خون ممکن است عامل تاخیر در بروز خستگی عضلانی در طی متابولیسم بی هوازی دراز مدت، از طریق افزایش ظرفیت بافری خارج سلولی و توان عضله در ارتباط با در معرض قرار دادن یون های اضافی هیدروژن باشد.ترمیم یا پر سازی با سودا یا بی کربنات مصرف بی کربنات سدیم و افزایش سطح بی کربنات خون توسط ورزشکاران به مدت بیش از 50 سال مورد مطالعه دانشمندان قرار گرفته است و نتایج حاصله دو پهلو و ناپایدار است.پروتکل عمومی برای این مسئله دریافت 3/0 گرم بی کربنات سدیم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (حدود 5-4 قاشق چایی خوری برای یک ورزشکار)، یک دوساعت قبل از تمرین می باشد.عقیده بر این است این عمل خطر چندانی ندارد، مگر اینکه بعضی افراد دچار ناراحتی های معده روده ای، نظیر درد عضلانی یا کرامپ و یا اسهال بشوند.

به هر حال به نظر می رسد بی کربنات قادر به تسهیل نمایش ورزشی که توسط تجمع یون هیدروژن اضافی محدودیت یافته است باشد که از این نوع نمایش ها می توان از فعالیت هایی که تقریبا با شدت تمام در مدت زمان 7-1 دقیقه برگزار می شود نام برد. این شامل دو 1500-400 متر، شنای 400-100 متر و رشته های پاروزنی می شود. نمایش هایی هم که بستگی به ورزش های بی هوازی مکرر دارد نیز ممکن است بهبود یابد. ورزش هایی که ممکن است از مصرف بی کربنات بهره مند گرند دارای ویژگی خاصی نسبت به نوع فعالیت یا ورزش، ویژگی انفرادی ورزشکاران و توان آنها نسبت به رقابت با دستگاه بافری آنها می باشد. تا انجام پژوهش های بیشتر و روشن کردن دامنه فعالیت های تمرینات به ورزشکار توصیه می شود که در تمرینات خود را نسبت به این مسئله آزمایش کرده و برای خودش قضاوت نماید. به این ترتیب نه تنها فواید احتمالی، بلکه عوارض جانبی نا خواسته نیز شناسایی خواهد شد.