شهزاد محمدیان

پروتئین یک ماده سازنده است. برخلاف کربوهیدرات ها که بیشتر به عنوان منبع سوختی حاضر و آماده برای بدن عمل می کنند، پروتئین ها بیشتر به عنوان یک ماده ساختمانی عمل می کنند.پس از آب، پروتئین بیشترین ماده سازنده ی بدنتان را تشکیل می دهد. این ماده در هر عضو زنده بدن شما وجود دارد، وجود آن برای رشد و نمو تمام بافتهای بدن نیز لازم است. قسمت اعظم بافتهایی چون خون، عضلات، قلب، مغز، پوست، مو و ناخنها از پروتئین ساخته شده است. تندرستی و حیات انسان وابسته به این ماده است.همچنین پروتئین برای تولید هورمونها لازم است. هورمونها در مورد اعمال مختلف بدن از جمله رشد، سوخت و ساز و رشد جنسی نقش تنظیم کننده دارند. پروتئین تعادل اسید و باز خون را تنظیم می کند و تعادل آب بدن را در حد مناسبی نگاه می دارد. وجود این ماده برای شناخت آنزیم ها که برای اعمال حیاتی خود به آنها نیاز داریم لازم است. پروتئین در فرایند ساخت پادتن ها که اجزای اساسی دستگاه ایمنی شماست کمک بسزایی می کند. این ماده در هر فرایندی از تولید شیر مادر گرفته تا لخته شدن خون مورد نیاز است.

کمبود پروتئین می تواند منجر به ناهنجاری های رشد بدنی و نمو بافتی ناقص شود. با کمبود پروتئین، موها، ناخنها و پوست گرفتار می شوند و عضلات شما قوام خود را از دست می دهد. کمبود پروتئین در کودکان باعث کاهش رشد بدن می شود در حالی که در بالغین به شکل خستگی و کمبود انرژی، افسردگی، ضعف، استعداد ابتلا به عفونت (به خاطر نقص دستگاه ایمنی)، کاهش سرعت التیام زخمها و کاهش سرعت بهبودی پس از ابتلا به بیماری ها می شود.نتیجه خوردن بیش از حد پروتئین ها مشابه افراط در مصرف چربی ها یا کربوهیدراتهاست؛ کبد شما اضافه پروتئین را به چربی تبدیل می کند و آن را در بافتهای بدن ذخیره می کند. به هر حال، از نظر ارزش کالری، پروتئین ها ارزشی برابر با نصف چربی ها را دارند. یک گرم پروتئین دارای حدودا 65ر5 کالری است که برابر با انرژی کربوهیدراتها به نسبت 4 به 1 است.

مینیرو
مینیرو مصرف پروتئین که از سوی انجمن پژوهش ملی پیشنهاد شده است حدود 93 ر 0 گرم بر حسب کیلوگرم وزن بدن است. ان بدان معناست که ورزشکاری که 55 کیلوگرم وزن دارد روزانه حدودا به 50 گرم پروتئین نیاز دارد. البته، این بی معناست، اگر شما بخواهید به حرف انجمن پژوهش ملی گوش کنید، چیزی جز یک آدم لاغر و ناتوان نخواهید شد.

پروتئین و ورزشکار
یکی از دلایلی که ما معتقدیم مینیرو برای شما فایده ای ندارد این است که این مقدار تنها نشان دهنده سطح پروتئین پایه مورد نیاز برای برقراری تندرستی در شرایطی خفیف تر از فشارهای محیطی معمول است. نیاز روزانه واقعی به پروتئین بستگی به عوامل متغیر متعددی (سن، وضعیت تغذیه ای فرد، اندازه بدن و میزان فعالیت بدن) دارد.همچنین، پروتئین در طی تنش های جسمانی (مثل جراحی، خونریزی، صدمات، بیماری طولانی و تمرینات سخت) از بدن کم می شود. بنابراین وقتی شما در معرض این نوع تنش ها هستید یا به شدت تمرین می کنید، باید پروتئین بیشتری مصرف کنید تا فرایندهای التیامی و رشد و نمو بدنتان تسریع شود و بافتهای جدید جای بافتهای قدیمی را بگیرد.شما به عنوان یک ورزشکار ممکن است طی تعریق شدید، تخریب سلولهای خونی و صدمات شدید، صدمات خفیف مکرر (مثل کشیدگی های عضلانی، پیچ خوردگی ها و التهابات) و فشار فیزیولوژیک متعاقب ورزشهای سنگین دچار اتلاف پروتئین بیشتری از بدنتان شوید.

اگر به منظور پرورش عضلات به کار با وزنه روی آورده اید، بالطبع نیاز بیشتری به مصرف پروتئین خواهید داشت. در چنین مواقعی در عین حال که می کوشید چربی بدن خود را کاهش دهید، پروتئین مورد نیازتان افزایش خواهد یافت.پر واضح است که نقش شما به عنوان ورزشکاری که در فعالیتهای ورزشی سنگین شرکت می کند باعث افزایش نیاز روزانه شما به پروتئین خواهد شد. اما چرا تنش حاصل از ورزشهای سنگین دقیقا معادل افزایش نیاز بدن شما به پروتئین بیشتر است؟ پاسخ این پرسش در شناخت مکانیسم سوخت و ساز پروتئین نهفته است.تولید و تخریب پروتئین (دو وجه فرایند سوخت و ساز پروتئین) تعادلی پویا باهم دارد؛ در نتیجه وزن بدن تقریبا ثابت می ماند. عضله، یک محل ذخیره ی عمده ی پروتئین در بدن است، و هرگونه افزایش یا کاهش عمده ای در توده ی پروتئین بدن، احتمالا بر پروتئین عضلات هم تاثیر می گذارد و در نتیجه وزن و قدرت عضلانی را تغییر می دهد.ورزش باعث کاهش در تولید پروتئین می شود که ساعتها بعد از فعالیت بدنی ادامه دارد. با گذشت زمان، در صورتی که پس از کاهش تولید پروتئین، افزایشی در میزان تولید به وجود بیاید شاهد اتلاف عمده توده ی عضلانی خواهیم بود. برای همین است که توصیه می شود پس از هر جلسه ورزش بهتر است مقداری به استراحت بپردازید تا زمان تولید پروتئین فراهم شود. در غیر این صورت باعث ایجاد پدیده ای تحت عنوان ضعف توانایی ورزشی می شود.

چرا ورزش باعث افزایش سرعت تخریب پروتئین ها می شود؟ در این زمینه دو نظریه وجود دارد. یکی از این دو نظریه می گوید که عضلات برای انقباض خودشان از پروتئین به عنوان منبع سوخت استفاده می کنند. شاید در ابتدا غیر منطقی به نظر برسد که عضلات برای تامین انرژی از بافتهای خودشان مایه بگذارند اما در ئاقع این فرایند کاملا واقعی است؛عضلات می توانند چه در حال تهیه انرژی و چه در حال استراحت از بافتهای خودشان استفاده کنند. در نتیجه مشاهده می کنیم ذخایر عظیمی از انرژی در بدن وجود دارد. به نظر می رسد که مقدار پروتئین مصرفی تحت عنوان سوخت بدن در حین اجرای فعالیت های بی هوازی دراز مدت مثل دوهای استقامت، شنا، دوچرخه سواری افزایش می یابد.نظریه دوم در مورد تاثیر ورزش بر تخریب پروتئین ها با آمینو اسیدها ارتباط دارد. به خاطر اینکه آمینو اسیدها ه عنوان واحد های ساختمانی پروتئین ها محسوب می شوند، کافی بودن مقدار آنها در بدن باعث تولید مقادیر بیشتری از پروتئین ها می شود. رشد بدن انسان بستگی به کافی بودن مقدار آمینو اسیدها دارد که از راه مصرف پروتئین ها بدست می آید.