شهزاد محمدیان

روی
عنصر روی در ترمیم بافت ها و عملکرد سیستم ایمنی مؤثر است،به ویژه در ورزشکاران سالمند که در معرض آسیب های بافتی هستند،مهم می باشد.همچنین روی به عنوان کوفاکتور در سنتز و تجزیه کربوهیدرات،چربی،پروتئین و اسیدهای نوکلئیک مؤثر است.اغلب دفع روی از بدن طریق ادرار،مدفوع و یا تعریق انجام می شود.به دلیل اتلاف این عنصر،نیاز به آن در فعالیت ها و تمرینات ورزشی در آب و هوای گرم و مرطوب افزایش می یابد.قابل توجه آنکه بازگردش عنصر روی در ورزش های بی هوازی و به دلیل نقش آن در فرآبند متابولیکی گلیکولیز،افزایش می یابد.این نقش ها موجب افزایش نیاز به این عنصر در ورزشکاران سالمندی که به تمرینات سنگین می پردازند،می شود.مدارکی برای اثبات تفاوت بین تعادل روی در افراد جوان وسالمند جامعه که از برنامه غذایی مشابهی پیروی می کنند،وجود ندارد.در افراد سالمند به دلیل کاهش جذب روی،دفع آن کاهش می یابد تا تعادل روی در افراد مسن نسبت به افراد جوان تر بهتر حفظ شود.

با این وجود،بسیاری از افراد مسن در جامعه و ورزشکاران در این محدوده سنی،به ویژه افرادی که مصرف گوشت قرمز را محدود کرده اند،در معرض خطر دریافت ناکافی روی قرار دارند.در بررسی ملی تغذیه ای استرلیا در سال1995در مردان و زنان با سن بیش از 65سال،میانگین روی دریافتی برای مردان کمتر از مقدار مرجع توصیه شده روزانه و برای زنان بسیار کمتر از میزان توصیه شده روزانه بود.در ممطالعه ای دیگر در ایالات متحده،75در صد زنان69-50سال و 90درصد مردان بیش از 70سال،روی را به میزان کمتر از مقادیر توصیه شده روزانه مصرف می کردند.دریافت روی در محدوده نزدیک و اندکی کمتر از مقادیر توصیه شده در ورزشکاران سالمند در دیگر مطالعات نیز گزارش شده است.

جذب روی از منافع غذایی ممکن است به دلیل وجود برخی ترکیبات مهارکننده طبیعی در مواد غذایی نظیرفیتات ها(که در غلات کامل،سویا و بادام زمینی یافت می شوند)و نیز مصرف مکمل کلسیم و آهن کاهش یابد.بنابراین ورزشکاران سالمندی که از برنامه غذایی دارای مقادیر زیاد کربوهیدرات(نظیر رژیم گیاهخواری)پیروی می کنند و یا افرادی که گوشت قرمز و غذاهای دریایی(بهترین منابع روی) را به میزان کم مصرف می کنند،در معرض خطر کمبود روی بوده و ممکن است نیاز به مصرف مکمل روی داشته باشند.برآورد نیاز متوسط( EAR )برای روی در افراد گیاهخوار به ویژ گیاهخواران صرف که غذای اصلی آنها غلات و حبوبات است،به دلیل اثر مهاری فیتات ها برجذب روی،50درصد بیش از افرادی است که گوشت قرمز مصرف می کنند.به طور خلاصه،ورزشکاران سالمند به دلیل اتلاف زیاد عرق یا مصرف مواد غذایی دارای کربوهیدرات زیاد و یا برنامه غذایی گیاهخواری که مقدار فیتات ها در آنها بالاست و یا در مصرفکنندگان مکمل کلسیم و آهن با وعده غذایی که جذب روی میکاهد،در معرض خطر تخلیه ذخایر روی قرار دارند.