شهزاد محمدیان

هرچه باید درباره قرص های ضد بارداری ( OCP) بدانیم (شماره 1) بیش از 100 میلیون نفر از زنان جهان برای جلوگیری از باردار شدن، داروهای ضد بارداری خوراکی مصرف می کنند. این قرص ها علاوه بر جلوگیری از بارداری کاربردهای متفاوت دیگری نیز دارند. از جمله این کاربردها تنظیم سیکل های قاعدگی، کاهش درد و انقباضات عضلانی ( کرامپ) طی دوره قاعدگی و درمان مشکلات هورمونی و کیست های تخمدان است. در بازار دارویی، انواع مختلفی از این داروها وجود دارد و شرکت های متفاوتی اقدام به ساخت این اقلام می نمایند که اکثرا بی خطر و موثر هستند. تجویز این قرص ها بر اساس شرایط بالینی بیمار انجام می شود. قرص های ضد بارداری معمولا ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند. این ترکیبات در واقع همان هورمون هایی هستند که به صورت طبیعی از تخمدان ها ترشح می شوند و تخمک گذاری و سیکل های قاعدگی را ایجاد می کنند. چون این داروها در زنان سالم نیز مصرف می شوند باید به اثرات سوء و فواید این داروها به دقت توجه شود. اگر چه بی خطر بودن این قرص ها در اکثر زنان اثبات شده است. مصرف دارو در طولانی مدت باعث افزایش وزن به میزان 1 تا 2 کیلوگرم می شود. مصرف کننده ها میزان اثر این داروها بستگی به کسانی دارد که آن را مصرف می کنند. در صورتی که این قرص ها به درستی مصرف شوند، در حدود 97 تا 99 درصد موارد موثر هستند. مصرف کننده ها به دو گروه منظم و نامنظم تقسیم می شوند. مصرف کننده های منظم کسانی هستند که مصرف دارو را هیچ گاه فراموش نمی کنند و دوز را در ساعت معینی مصرف می نمایند. از خصوصیات دیگر مصرف کننده های منظم این است که در دوران مصرف دارو به استفراغ و اسهال مبتلا نمی شوند. مصرف کننده های نامنظم افرادی هستند که داروها را نامرتب مصرف می کنند. می شود حدس زد که موارد شکست در این گروه زیادتر است. در زنانی که به صورت مرتب این داروها را مصرف می کنند، امکان شکست این روش ( یعنی باردار شدن) یک نفر از هر هزار زن در یک سال است. این آمار در کسانی که قرص ها را نا مرتب استفاده می کنند بسیار بالاتر می باشد. طبق تحقیقات ، در این دسته از مصرف کننده ها 50 نفر از هر هزار زن در یک سال دچار بارداری ناخواسته می شوند. نحوه عمل قرص های ضد بارداری با استفاده از شیوه های زیر تغییراتی را در سیستم طبیعی رحم و تخمدان ها به وجود می آورند و از این طریق اعمال اثر می کنند: - جلوگیری از تخمک گذاری. - تغییر موکوس گردن رحم به صورتی که قدرت نفوذ اسپرم کاهش یابد. قرص ها ترشحات مخاطی گردن رحم را غلیظ تر و چسبناک تر می کنند. - تغییر در لایه مخاطی رحم به نحوی که تخم لقاح یافته قابلیت لانه گزینی در جدار رحم و رشد در رحم را پیدا نکند. فواید کاهش خونریزیو کاهش ابتلا به آنمی فقر آهن به علت کمتر شدن خونریزی دوران قاعدگی از جمله فواید این داروها است. این داروها درد و کرامپ های عضلانی دوران قاعدگی را کاهش می دهند و سیکل هارا تنظیم می کنند. کاهش خطر ابتلا به بیماری فیبروکیستیک پستان و سرطان آندومتر رحم و تخمدان و درمان کیست های تخمدانی از دیگر اثرات مفید مصرف این داروها است. این قرص ها در برابر بیماری های التهابی لگن ( یکی از علل عمده ناباروری) محافظ بدن هستند ولی از انتقال عفونت های جنسی جلوگیری نمی کنند . برخی از این قرص ها باعث بهبودی جوش ها و آکنه ها می شوند. قابلیت برگشت سریع این داروها هم از علت های انتخاب این قرص ها به عنوان یکی از علت های انتخاب این قرص ها به عنوان یکی از روش های شایع جلوگیری از بارداری است. معمولا اندکی پس از قطع مصرف دارو، سیکل های قاعدگی و توانایی باروری به حالت نرمال خود باز می گردد و این خاصیت برای کسانی که می خواهند یک روش کوتاه مدت برای جلوگیری از بارداری داشته باشند بسیار مناسب است. اثرات قلبی عروقی ارتباط بین مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی و بیماری های قلبی عروقی به دقت و به دفعات زیاد مورد بررسی قرار گرفته است. در زنان غیر سیگاری و آن ها که دیابت یا فشار خون بالا ندارند، هیچ گونه افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی به خصوص سکته قلبی وجود ندارند؛ اگر چه باید برای این زنان برنامه منظمی به منظور بررسی فشار خون در نظر گرفت. بعضی از تحقیقات نشان داده است که استفاده از قرص هایی با دوز بالای استروژن، خطر سکته را در زنان بالا می برد. همچنین در این تحقیقات خطر مرگ در زنان 40 تا 44 ساله مصرف کننده قرص های ضد بارداری خوراکی، 10 برابر بیشتر از زنان 20 تا 24 ساله مصرف کننده این قرص ها گزارش شده است. با این همه، شواهد زیادی هم به ضرر این فرضیات وجود دارد و هنوز بسیاری معتقدند که افزایش دوره مصرف این داروها یا سابقه مصرف قبلی این ها تاثیری بر افزایش خطر سکته قلبی و ... ندارد و همچنان فشار خون بالا و سیگار از مهم ترین عوامل خطری هستند که احتمال بروز سکته مغزی ایسکمیک و خونریزی دهنده را بالا می برند. به طور کلی می توان گفت احتمال خطر مرگ زنان سیگاری که قرص های ضد بارداری خوراکی مصرف نمی کنند، بسیار بالاتر از زنان غیر سیگاری مصرف کننده قرص های ضد بارداری خوراکی است. ترومبو آمبولی وریدی آمبولی ریوی و و ترومبوز وریدهای عمقی پا یکی از جدی ترین مشکلات مصرف کنندگان این قرص ها است. احتمال بروز این عارضه به طور کلی 15 نفر در هر 100000 نفر در یک سال است. با وجود این در زنان مصرف کننده این قرص ها ترومبوآمبولی وریدی 3تا6 برابر بیشتر از زنان دیگر اتفاق می افتد. احتمال بروز این مشکل با افزایش سن، چاقی و جراحی اخیر، بالاتر نیز می رود. خطر بروز آن در سال اول مصرف این دارو بیشتر است که به ترکیبات استروژنی آن مربوط نیست. ارتباط سرطان با این داروها این داروها احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را کم می کنند. مصرف سه ساله این قرص ها خطر ابتلا را تا 40% می کاهد و مصرف ده ساله این قرص ها خطر ابتلا به سرطان تخمدان را نیز تا 80% کاهش می دهد. این قرص ها خطر ابتلا به سرطان آندومتر ( لایه مخاطی رحم) را هم کاهش می دهد. در مورد خطر ایجاد سرطان پستان توسط این داروها نیز تحقیقات متفاوت و زیادی صورت گرفته است که برخی این داروها را بی تاثیر و برخی موثر می دانند. اما به طور کلی توصیه می شود برای جلوگیری به موقع از این بیماری همه زنان خودشان معاینه ماهانه پستان انجام دهند و در صورت لمس توده یا احساس تغییر در بافت پستان، حتما به پزشک مراجعه کنند. در برخی از مطالعات نیز بیان شده که مصرف این قرص ها خطر ابتلا به سرطان گردن رحم عوامل تاثیر گذار مهم تری نیز مطرح هستند، اما چون احتمال اندکی از این نظر مطرح است می توان برای غربالگری و تشخیص این سرطان از پاپ اسمیر استفاده کرد. عوارض جانبی عوارض جانبی این قرص ها دارای طیف وسیعی است، ولی معمولا این عوارض آنقدرها مشکل زا نیستند. بیشتر خانم ها با شروع مصرف قرص تعداد کمی از این عوارض را تجربه می کنند ولی پس از مصرف سومین بسته، معمولا این مشکلات خود به خود برطرف می شوند. لکه بینی و خونریزی در حین مصرف قرص ها، دو عارضه شایعی است که در اولین سیکل و در صورت فراموش شدن یا دیر خوردن یکی از قرص ها اتفاق می افتد. خونریزی می تواند خفیف یا همانند قاعدگی زیاد باشد و در هر زمانی از دوره قرص ها اتفاق افتد. برای جلوگیری از این عارضه هر روز سر یک ساعت مشخص قرص ها را مصرف کنید. لکه بینی معمولا به علت استفاده متوالی از این داروها است و پس از سومین سیکل ، دیگر نباید اتفاق بیفتد. حالت تهوع معمولا به آن اندازه شدید نیست که استفراغ ایجاد کند. بهتر است قرص ها را با غذا و قبل از خواب مصرف کنید. وعده های غذایی را کم حجم و در دفعات زیاد بخورید. ویتامین B6 با دوز 50 تا 100 میلی گرم ، روزانه در برطرف شدن این علایم کمک کننده است. در صورت دردناک شدن پستان، میزان نمک مصرفی و کافئین را کاهش دهید. در برخی زنان اندازه پستان بزرگ می شود، این مساله نگران کننده نیست اما در صورتی که توده یا تغییری در بافت پستان به صورت یک طرفه پدیدار شود حتما باید به پزشک مراجعه شود . تغییرات وزن: مصرف دارو در طولانی مدت باعث افزایش وزن به میزان 1 تا 2 کیلو گرم می شود . البته هنگام شروع مصرف دارو وزن اندکی کاهش می یابد. تغییرات پوستی: در آغاز مصرف قرص ها آکنه و جوش ها افزایش می یابند ولی با ادامه دادن دارو وضع بهتر می شود. گاهی تیرگی پوست به خصوص در لب تحتانی، زیر چشم ها و پیشانی ایجاد می شود و تعداد کمی از زنان نیز افزایش رشد موی صورت پیدا می کنند، اما به طور کلی این قرص ها باعث کاهش موی صورت و بدن می شوند. تغییرات خلق و خو: با مصرف این قرص ها گاهی افسردگی و بی حوصلگی به خصوص قبل از زمان شروع قاعدگی به وجود می آید. ورزش و تمرینات منظم و استراحت و خواب کافی و مصرف ویتامین B6 در رفع این علایم موثر است. خستگی: معمولا بععد از 4 تا 6 هفته خود به خود از بین می رود. قطع یا عقب افتادگی قاعدگی: یکی از مشکلات شایع در زنان مصرف کننده قرص ممکن است خونریزی کم در حین قاعدگی یا اصلا اتفاق نیافتادن قاعدگی باشد . این حالت به خصوص هنگامی که مصرف این قرص ها با شرایط استرس زای بیماری همراه است، بیشتر می شود. به طور کلی بیماری، تغییر در برنامه ریزی ، فعالیت ها و مسافرت از جمله عواملی هستند که باعث تشدید این علایم می شوند. با این حال چون اتفاق نیافتادن قاعدگی می تواند علامت بارداری باشد، برای اطمینان بیشتر می توانید تست بارداری بدهید. ادامه دارد.....

---

آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم
تلفن : 22366770 - 021

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :