شهزاد محمدیان

سندروم کولون تحریک پذیر شرایطی است که با درد شکمی و تغییرات در رفتارهای روده ای بدون هرگونه علایم غیرطبیعی در بررسی های رادیولوژیک، آزمایشگاهی و یا آندوسکوپیک همراه است. حدود یک سوم مبتلایان به این عارضه یبوست داشته، حدود یک سوم افراد اسهال و یک سوم دیگر بین این علایم تغییر و تناوب دارند. تمامی گروههای مبتلایان فوق دچار درد شکمی می گردند. ICS شایع ترین بیماری مزمن سیستم گوارشی است که در جمعیت عادی جامعه 25-15 درصد زنان و 20-5 درصد از مردان به این عارضه مبتلا می باشند. با توجه به شیوع این عارضه در گروه سنی جوانان، انتظار می رود که این عارضه دربین جوانان فعال جامعه شایع باشد. البته هنوز شواهد علمی در خصوص بررسی شیوع این عارضه در دست نمی باشد. علت این عارضه هنوز شناخته شده نیست، با وجود این با عملکرد غیرطبیعی در فعالیت های حرکتی روده، عملکرد حسی روده و تعادل در هر دو بخش سیستم اعصاب انتریک (اعصاب مجرای گوارشی) همراه است.

عفونت و عوامل روانشناختی علاوه بر آنکه در آغاز و شروع علایم ICS دخیل هستند، در تعیین آنکه چه افرادی برای مداوا به مراکز درمانی مراجعه می نمایند نیز تعیین کننده می باشد. پاسخ ها به آلرژی حقیقی و یا با واسطه شاخص های ایمنولوژیک نقش اندکی در سبب شناسی ICS دارد. البته عدم تحمل غذایی بویژه در خصوص غلات و لبنیات در پیدایش علایم این عارضه نقش دارند.کنترل و درمان این عارضه شامل حذف و درمان دیگر بیماریهای حاد روده ای، آموزش (به ویژه در مورد عوامل آغازگر) و تقویت روحیه فرد می باشد. داروهای تجویزی بر اساس حالات غالب در بیمار تعیین گردیده و شامل داروهای ضد اسهال، مسهل ها، ضد اسپاسم ها و آنتی کولینرژیک ها می باشد. آمی تریپتالین در میزان اندک تجویزی (20-10 میلی گرم) در شب هنگام برای کنترل درد برای بیماران با علایم نفخ و یبوست ارزشمند است. در مورد به کارگیری پروبیوتیک ها در این عارضه شواهد اندکی در دست می باشد.

مداخلات احتمالی تغذیه ای شامل افزایش تدریجی فیبرغذایی که برای هر دو حالت یبوست واسهال سودمند خواهد بود و کاهش دریافت کافئین، الکل و سیگار که ممکن است در اختلالات حرکتی روده ها مؤثر باشند. برخی بیماران ممکن است دچار علایم نفخ شکمی شوند که در این بیماران کاهش و محدود نمودن مصرف لپه، لوبیا، کلم بروکلی و سبزیجات برگدار، نوشیدنی های گازدار، دریافت مقادیر زیاد قندهای ساده و کربوهیدرات های پیچیده، می بایست در نظر گرفته شود. از آنجا که محدود نمودن مصرف کربوهیدرات در ورزشکاران با مشکل روبرو است، بهتر است برای این کار به صورت انفرادی و با توجه به علایم و مواد غذایی که موجب تشدید علایم می شوند، اقدام گردد. نفخ شکمی با بلعیدن هوا (آثروفاژی ) مرتبط بوده و بر این اساس به کارگیری روشهایی برای کاهش بلع هوا نظیر آرام خوردن غذا، پرهیز از فروبردن غذا و آب (رفتاری که به طور معمول در ورزشکاران شایع است) و پرهیز از جویدن آدامس، می تواند سودمند باشد.